Günümüzde kapalı veya açık mekanların olmazsa olmazı olan fanlar mekandaki hava akışını sağlamaktadır. Genel tanım olarak, bulunduğu ortamda basınç farkı yaratarak hava akışını sağlayan cihazlara fan adı verilir. Fanlar, üzerinde bulunan pervaneler sayesinde soğuk ya da sıcak havayı savurarak çalışır. Bu sayede ortamdaki hava hem serinlemiş hem de temizlenmiş olur.
Havalandırmada kullanılan fanlar, kullanım alanlarına, yapısından kaynaklı oluşan hava hareketine veya gövde yapısına göre sınıflandırılabilir.
1- Aksiyal Fanlar: Aksiyal fanlar, ortamdaki havanın eksenel hareketi sonucunda basınç farkı oluşturmaktadır. Yüksek hava debileri ve düşük basınç sınıfına sahip sistemler için uygun fanlardır. Kullanım yerine göre değişik gövde yapılarına sahiptirler. Duvar tipi, kanal tipi veya çatı tipi olarak imal edilebilirler. (Örn. Casals HM Kanal Tipi Aksiyal Fan)
2- Radyal Tip Fanlar: Bu gruptaki fanlarda, basınç farkı sonucunda hava hareketi merkez kaç kuvveti doğrultusunda ilerler. Uygulama esnasında hava santrifüj fan pervanesinden bir veya iki tarafından emilerek, fan miline dik olan açı ile basılır. Daha yüksek basınç gerektiren durumlar için uygun fanlardır. Ayrıca yüksek sıcaklık, korozif ve aşındırıcı ortam uygulamalarında kullanılabilen bu tip fanlar, endüstriyel tesislerde sıkça kullanılmaktadır. Kanal tipi, salyangoz veya çatı tipi olarak imal edilebilirler. (Örn. Vortice CA MD Yuvarlak Kanal Tipi Fan)
3- Karma Akışlı Fanlar: Havanın kanatlar üzerinden, emiş ağzına göre yaklaşık 45° açı yaparak hareket ettiği fanlardır. Radyal fanlara göre daha yüksek hava debisi verir. Aksiyal fanlara göre daha yüksek basınç kaybını karşılayabilir. (Örn. Vortice Lineo Karma Akışlı Fan)
1- Domestik ve Ticari Fanlar: Ev, ofis, lokanta, mağaza vb. küçük mekânların duvar ve pencerelerine takılarak ortamın doğrudan veya kısa kanallar vasıtasıyla havalandırılmasını sağlayan fanlardır. Bu tip fanlar daha sessiz ve daha küçük fanlardır. (Örn. Vortice Vario Çift Yönlü Pencere Tipi Fan)
2- Endüstriyel Fanlar: Fabrikalar, enerji santralleri, maden ocakları ve benzeri üretim alanlarında, gerek ortam havalandırması, gerekse imalat aşamasındaki ihtiyaçlar için gerekli olan yüksek debi ve yüksek basınçları sağlayabilen ağır konstrüksiyonlu fanlardır. (Örn. Casals Nimus Salyangoz Fan)
3- Jet Fanlar: Tünel veya kapalı otoparklarda CO gazının kritik sınırı aşması veya yangın anında oluşacak duman ve ısının ortamdan uzaklaştırılması için özel olarak tasarlanmış her iki yönde de çalışabilen, yüksek itme gücüne sahip aksiyal fanlardır. (Örn. Casals CF F400 Aksiyal Jet Fan)
4- Duman Egzost Fanları: Yangın anında insanların kaçışına imkân sağlamak ve itfaiyenin müdahalesini kolaylaştırmak için belirlenen sıcaklık ve sürede çalışarak yangın dumanının tahliyesini sağlayacak şekilde özel motor, kanat ve gövde tasarımına sahip fanlardır. (Örn. Casals HMF F400 Kanal Tipi Aksiyal Duman Egzost Fanı)
5- Korozyona Dayanıklı Fanlar: Kimyasal üretim yapan tesislerdeki ve laboratuvarlardaki aşındırıcı gazların ortamdan tahliyesi için kullanılırlar. Gövde ve kanatları özel plastik malzemelerden imal edilmiştir. (Örn. Casals MBP Plastik Salyangoz Fan)
6- Exproof Fanlar: ATEX Standartlarına göre tasarlanmış ve sertifikalandırılmış fanlardır. Patlayıcı gaz ve tozların tutuşmasını ve patlamasını önleyecek şekilde üretilmişlerdir. (Örn. Vortice E Atex Duvar Tipi Exproof Fan)
1- Duvar Tipi Fanlar: Duvara doğrudan montajlanabilen, genel olarak aksiyal tip fanlardır. Pervane, motor ve bu ikisinin taşıdığı gövde yapısından oluşur. Bu tip fanlar kullanıldığı zaman, genelde hava kanalı kullanılmaz, fandan emilen hava doğrudan panjur tarafından dışarı atılır. (Örn. Casals HB Duvar Tipi Aksiyal Fan)
2- Kanal Tipi Fanlar: İki kanal arasına montajlanabilen, pervane, motor ve bu ikisinin dikdörtgen veya yuvarlak kanal yapısında gövde içerisine monte edildiği fanlardır. Hava doğrusal olarak fan içerisinden akar. Aksiyal, radyal veya karma akışlı tipleri mevcuttur. (Örn. Vortice Lineo Kanal Tipi Karma Akışlı Fan)
3- Çatı Tipi Fanlar: Adından da anlaşıldığı gibi çatı tipi fanlar, çatı veya bacaya bağlanabilen fanlardır. Yatay veya dikey atışlı tipleri vardır. Yatay atışlı tip fanlarda, gövde altından fana giriş yapan hava, 90˚ açıyla fan yan yüzeyinden fanı terk eder. Dikey atışlı fanlarda ise gövde altından fana giriş yapan hava, dikey olarak fanı terk eder. Aksiyal veya radyal tipleri mevcuttur. (Örn. Vortice Torrette Çatı Tipi Fan)
4- Hücreli Fanlar: Hücreli fanlar, pervane ve motorun bir kabin içerisine alındığı tip fanlardır. İstenildiğinde hücrenin içerisine filtre veya ısıtıcı-soğutucu batarya gibi aksesuarlarda eklenebilir. Kanal tipi fanlara göre daha büyük yapıya sahiptir. Kabine yapılan ses izolasyonu ile ses seviyesi düşürülebilir. Hava doğrusal veya 90˚ açıyla fanı terk edebilir. (Örn. Vortice QBK KAL-SC Hücreli Davlumbaz Fanı)
5- Salyangoz Fanlar: Havanın fan çarkını, emiş ağzına göre 90° açı yaparak kanatlara teğet olarak terk ettiği fanlardır. Motor hava akımının dışında olduğu için ağır çalışma şartları olan endüstriyel tesislerde sıkça tercih edilir. (Örn. Casals Nimus Salyangoz Fan)
Yazımız ile ilgili daha detaylı bilgi almak için iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.